Điện giật là 1 tai nạn thường gặp trong cuộc sống, sinh hoạt hằng ngày cũng như trong môi trường quân đội, khi luyện tập, tăng gia lao động sản xuất,…. Tai nạn này thường dẫn đến tình trạng nạn nhân bị ngưng tim ngưng thở và tử vong nếu không được xử trí kịp thời và đúng đắn.
Dấu hiệu và triệu chứng của giật điện là gì?
Dòng điện khi tiếp xúc với cơ thể sẽ gây ra những tác động về nhiệt, sinh lý, phân điện… Những điều này có ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe của người bị điện giật.
Với mức độ nhẹ, người bị điện giật sẽ có cảm giác tê buốt ở vùng tiếp xúc trực tiếp với nguồn điện.
Ở mức độ nặng hơn, khi bị điện giật, các cơ của cơ thể bị co giật mạnh làm người bắn ra xa. Điều này cực kỳ nguy hiểm đối với những người đang làm việc ở trên cao, có thể làm cho họ rơi xuống và bị thương nghiêm trọng.
Khi bị điện giật, dòng điện chạy trong cơ thể có thể gây bỏng vùng tiếp xúc, nặng hơn có thể gây bất tỉnh, ngừng thở và tim ngừng đập dẫn đến tử vong.
Cơ chế tổn thương do điện giật
Tổn thương do điện xẩy ra theo 3 cơ chế: (1) tác động trực tiếp của dòng điện lên mô cơ thể; (2) chuyển đổi năng lượng điện thành năng lượng nhiệt gây bỏng sâu và bỏng bề mặt; (3) tổn thương cơ học do sét đánh, do co cơ, hoặc các chấn thương sau ngã do điện giật.
Tai nạn điện giật gây nhiều hậu quả toàn thân và cục bộ trên cơ thể, cả trước mắt và lâu dài. Riêng trong công nghiệp do sơ xuất, chế độ an toàn lao động không được tôn trọng, nên nhiều người bị điện giật.
Có hai loại dòng điện: dòng điện xoay chiều (AC) được dùng trong sinh hoạt… và dòng điện một chiều (DC) thấy trong ắc quy, hệ thống điện xe ô tô, tia sét…Khi tiếp xúc, dòng điện một chiều (DC) sẽ đẩy hoặc quăng nạn nhân ra khỏi nguồn điện do đó nạn nhân có thời gian tiếp xúc dòng điện ngắn hơn nhưng khả năng gây chấn thương phối hợp cao hơn. Ngược lại, dòng điện xoay chiều (AC) có xu hướng dính chặt lấy nạn nhân (thường là bàn tay) và kéo nạn nhân lại gần nguồn điện hơn do đó kéo dài thời gian tiếp xúc gây tổn thương mô nặng hơn.
Những sang thương do điện giật:
- Sang thương do nhiệt năng (thermal injuries)
- Sang thương do dòng điện đi qua (conductive injuries)
- Sang thương do nổ (blast injuries)
Cách sơ cứu người bị điện giật
Khi thấy có người bị điện giật, bạn cần nhanh chóng thực hiện các bước sau:
1. Tách nạn nhân khỏi tiếp xúc nguồn điện
Bạn rút phích cắm của thiết bị nếu phích cắm không bị hư hại hoặc tắt nguồn thông qua bộ ngắt mạch, hộp cầu chì hoặc công tắc bên ngoài.
Nếu bạn không thể tắt nguồn điện, hãy đứng trên một cái gì đó khô và không dẫn điện, chẳng hạn như báo khô, cuốn sách hoặc bảng gỗ. Sau đó bạn hãy sử dụng vật không dẫn điện như gậy gỗ, tay cầm chổi bằng gỗ hoặc nhựa, ghế hoặc thảm chùi chân cao su… cố gắng đẩy dây điện ra khỏi người nạn nhân.
2. Đưa nạn nhân đến nơi thoáng
Khi đã cách ly được nạn nhân với nguồn điện, bạn nên đặt nạn nhân ở nơi thoáng mát.
- Kiểm tra nạn nhân còn tỉnh hay đã ngất xỉu.
- Kiểm tra xem nạn nhân còn thở hay không bằng cách áp má vào mũi nạn nhân và xem lồng ngực có còn đập hay không, hoặc dùng tay đặt vào động mạch ở hai bên cổ nạn nhân.
Cách sơ cứu người bị điện giật trong trường hợp nạn nhân vẫn còn tỉnh
Gọi số điện thoại cấp cứu 115 khẩn cấp.
Theo dõi nhịp tim nạn nhân vì rất có thể nạn nhân vẫn còn bị sốc và rối loạn nhịp tim do tai nạn gây ra. Kiểm tra mức độ tổn thương ở các vị trí chạm vào dòng điện. Đặc biệt, kiểm tra tổn thương nguy hiểm trước như ở đốt sống cổ bởi những tổn thương này có thể gây liệt nếu không sơ cấp cứu kịp thời, sau đó tiến hành kiểm tra các bộ phận còn lại.
Cách sơ cứu người bị điện giật trong trường hợp nạn nhân bất tỉnh
Để sơ cấp cứu người bị điện giật, bạn đặt nạn nhân nằm nghiêng, gập hai tay nạn nhân đặt bên dưới mặt. Cách này sẽ giúp cho đờm, dãi trong miệng nạn nhân tự chảy ra ngoài, giúp nạn nhân hô hấp bình thường trở lại.
Nếu nạn nhân đã ngừng thở, bạn cần hô hấp nhân tạo kết hợp ép tim ngoài lồng ngực càng sớm càng tốt. Phương pháp này được thực hiện theo hô hấp qua miệng, nếu nạn nhân không bị tổn thương miệng. Còn đối với những nạn nhân bị thương ở miệng, bạn cần hô hấp qua mũi nạn nhân.
- Cách hô hấp nhân tạo như sau: Trước tiên, bạn cần nới rộng quần áo và thắt lưng (cạp quần) của nạn nhân. Nâng đầu nạn nhân cho hơi ngửa ra sau, dùng quần áo hay gối đỡ dưới cổ. Một tay bạn bịt nhẹ mũi nạn nhân, còn tay kia kéo hàm dưới xuống để miệng nạn nhân mở ra. Bạn hít hơi thật sâu rồi ngậm chặt miệng nạn nhân. Với người lớn và trẻ từ 8 tuổi trở lên, bạn thổi hai hơi liên tục, mỗi phút cần thổi hơi 20 lần. Với trẻ em dưới 8 tuổi, bạn thổi một hơi, mỗi phút thực hiện thổi ngạt từ 20 – 30 lần.
- Thực hiện ép tim ngoài lồng ngực: Bạn ngồi bên trái nạn nhân với hai bàn tay chồng chéo lên nhau và đặt trên ngực. Vị trí này tương ứng với núm vú hai bên hoặc khoang liên sườn 4 – 5 bên ngực trái. Bạn từ từ ấn cho lồng ngực của nạn nhân nén xuống 3 – 4 cm, sau đó nới lỏng tay ra. Với người lớn và trẻ em trên 1 tuổi, bạn thực hiện ép tim khoảng 100 lần/phút. Với trẻ em dưới 1 tuổi, bạn thực hiện ép tim hơn 100 lần/phút. Khi kết hợp đồng thời ép tim với hà hơi thổi ngạt, bạn ép tim 5 lần rồi thổi hơi một lần.
Ngay sau sau khi sơ cấp cứu điện giật, hãy đưa nạn nhân tới cơ sở y tế nơi gần nhất để được các bác sĩ theo dõi tình hình sức khỏe.
Làm thế nào để tránh bị điện giật?
Để tránh bị điện giật, bạn cần:
- Bao bọc tất cả những đầu ra các thiết bị điện bằng nút nhựa an toàn.
- Rút phích cắm các thiết bị điện như máy sấy tóc hay máy uốn tóc nếu không sử dụng.
- Giữ dây điện ngoài tầm với của trẻ em để phòng tránh trẻ có thể nhai dây điện. Lưu ý: Tai nạn này thường gây ra vết bỏng ở phần môi hay ở đầu lưỡi nếu trẻ cắn phải dây điện.
- Không mở đèn hay các thiết bị điện khi đang đứng trên sàn nhà ướt hay vũng nước.
- Không nên sử dụng các thiết bị điện như máy sấy hay radio khi ở trong bồn tắm. Lưu ý: Sự bất cẩn này có thể dẫn đến giật điện ngay lập tức nếu thiết bị vẫn còn cắm trong ổ điện, ngay cả khi thiết bị đã được bật sang công tắc “TẮT”.
- Tránh đi vào những vùng có nước, cây cao hay những vật bằng kim loại khi trời đang giông hay sấm sét.
- Không nên dùng điện để đánh cá, diệt chuột, diệt muỗi để tránh nguy hiểm.
Hy vọng những thông tin về cách sơ cứu người bị điện giật mà FETH.VN cung cấp đã giúp bạn hiểu rõ hơn cách thức áp dụng trong những trường hợp khẩn cấp. Bên cạnh đó, hãy luôn đảm bảo an toàn cho chính mình và những người xung quanh bằng việc thực hiện các cách phòng ngừa tai nạn điện giật nhé.
